به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حمیدرضا قلمکاری در ششمین جلسه کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان و در جمع فعالان بخش کشاورزی استان اظهار داشت: کارشناسان حوزه آب بر این باور‌ند که خشکی زاینده‌رود طی چند سال پیاپی، نابودی کشاورزی در بخش‌های میانی و پایاب رودخانه زاینده‌رود را به دنبال داشته است.

وی افزود: همچنین خشک‌شدن باغ‌هایی با قدمت چند صدساله و دارای حق‌آبه در طومار شیخ بهایی، افت مداوم منابع آب زیرزمینی که به‌ صورت نابودی کمی‌ و کیفی آبخوان‌ها و پدیده فاجعه‌بار و غیرقابل جبران نشست سراسر دشت‌ها نمود داشته و در معرض نابودی قرار گرفتن تالاب گاوخونی از جمله پیامدهای بحران کمبود آب در حوضه زاینده‌رود است.

قلمکاری با بیان اینکه بحران آب در حوضه زاینده‌رود نه تنها یک معضلی محلی و مربوط به یک استان و ناحیه بلکه معضلی در سطح ملی و فرامنطقه ای است، افزود: آب شرب پنج میلیون نفر جمعیت ساکن در حوضه زاینده‌رود، یزد، کاشان، نائین، اردستان و ۶۸ درصد تولید فولاد کشور، ۸.۵ درصد تولید برق کشور و ۲۶ درصد تولید فرآورده‌های نفتی کشور به جریان دائمی آب در زاینده‌رود وابسته است.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان گفت: بنابراین تداوم کمبود آب در حوضه زاینده‌رود، موجب بحرانی تمام‌عیار در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و امنیتی خواهد شد که آثار و پیامدهای سوء آن ابعادی ملی خواهد یافت.

قلمکاری گفت: با خشک‌ شدن زاینده‌رود نه‌تنها تمامی فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی ساکنان اصفهان دچار دگرگونی می‌شود، بلکه پیامدهای روحی روانی، زیست محیطی و حتی امنیتی سیاسی آن در سطوح منطقه‌ای و ملی تاثیری ژرف بر جای می‌گذارد.

وی اضافه کرد: با افزایش تقاضا برای آب، فشار بر حوضه‌های آبریز افزایش پیدا می‌کند و متناسب با آن وجود یک ساختار حکمرانی مؤثر و قوی آب برای گرفتن تصمیمات بهتر مورد نیاز است.

قلمکاری تصریح کرد: چنانچه عملکرد استان‌های ذینفع حوضه آبریز زاینده‌رود را مورد ارزیابی واقع‌بینانه قرار دهیم، خواهیم دید که عدم قانون‌پذیری و گریز از قواعد عرفی و عدم مشارکت سازمان‌یافته مردم، علل اصلی در مدیریت غیراصولی زاینده‌رود است.

کمبود سرمایه، نقص تاریخی بخش کشاورزی کشور است

در ادامه عباس کشاورز معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه امکان آزمون و خطا در شرایط کنونی در حوزه کشاورزی وجود ندارد، اظهار کرد: باید برای حل تمام مسایل بحث و گفت‌وگو شود و به وحدت نظر رسید.

وی با تاکید بر اینکه کمبود سرمایه، نقص تاریخی بخش کشاورزی کشور است، ادامه داد: بهره وری پایین در تولید و عرضه محصولات کشاورزی، ناپایداری کشاورزی در اقتصاد و تولید و وابستگی و تاثیرپذیری زیاد از آب سه چالش جدی بخش کشاورزی کشور هستند.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی به اهمیت امنیت غذایی در کشورهای دنیا اشاره و خاطرنشان کرد: موضوع امنیت غذایی برای تمام کشورها بدون استثنا موضوع بسیار مهمی است و دولت‌ها برای این موضوع هزینه می‌کنند. به همین دلیل کشاورزی در دنیا تجاری نشده و تنها کمتر از هشت درصد تولیدات کشاورزی دنیا در بخش تجارت قرار دارد، در حالی که به عنوان نمونه ۹۸ درصد محصولات و وسایل الکترونیکی در بخش تجارت قراردارد.

وی اضافه کرد: در سرمایه گذاری در بخش کشاورزی وجود منابع مالی، نیروی کار کارآمد و ماهر و تکنولوژی از اهمیت خاصی برخوردار است. در دنیا وجود منابع مالی، منبع توسعه سرمایه‌ای محسوب نمی‌شود، بلکه اگر نیروی کار انسانی و تکنولوژی وجود داشته باشد، منابع مالی به دنبال آن به وجود خواهد آمد.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: در هیچ کجای دنیا رفتاری را که در کشور ما برای تامین سرمایه در بخش کشاورزی انجام می‌شود، وجود ندارد و تسهیلات بانکی با سود بالا به کشاورزان داده نمی‌شود. در ایران دسترسی به سرمایه مشکل است و با نرخ‌های بخش کشاورزی همخوانی ندارد.

کشاورز، ضمن ارائه آمار و اطلاعات و همچنین نمودارهای مربوطه در خصوص سطح خود اتکایی در محصولات غذایی مختلف و از جمله روغن خوراکی با بیان اینکه کشور در بازار روغن اولین وارد کننده دنیا است، اظهار کرد: حجم دلاری که به واسطه واردات روغن نباتی از کشور خارج شده است در سال‌های اخیر به چهار میلیارد دلار در سال رسیده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با ارائه نمودار دیگری بیان داشت در ۹۰.۲ درصد خاک‌های استان اصفهان درصد کربن آلی کمتر از یک درصد وجود دارد و در ادامه گفت: در استان‌های دیگر کشور (به غیر از استان‌های شمالی و شمال غرب کشور) نیز وضعیت به همین نحو و بسیار نگران و هشدار دهنده است و باید پیرامون آن فعالیت‌هایی انجام شود.

وضعیت برداشت آب زیرزمینی فاجعه است

وی به بحران آب در کشور اشاره و خاطرنشان کرد: بر طبق شاخص برداشت کمیسیون توسعه پایدار ملل متحد کمتر از ۱۰ درصد برداشت از آب‌های تجدیدپذیر در حد مطلوب ارزیابی می‌شود و برداشت‌های ۱۰-۲۰ درصد، ۲۰-۴۰ درصد، ۴۰-۶۰ درصد و بیش از ۶۰ درصد به ترتیب در حد بحران کم، بحران متوسط، بحران بالا و فاجعه هستند. در ایران ۷۴ درصد برداشت از آب‌های تجدیدپذیر انجام می‌شود که این رقم در حد فاجعه است.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: بحران آب در کشور در بُعد منطقه‌ای بسیار حادتر از سطح ملی است، به طوری که در برخی مناطق و استان‌ها بحران آب بسیار نگران کننده گزارش می‌شود.

کشاورز با بیان اینکه ۵۵ درصد منابع آبی مطمئن کشور را آب‌های زیرزمینی تشکیل می‌دهند، گفت: بیش از ظرفیت طبیعی به منابع آبی دست اندازی شده است و بیشتر اتفاقات آبی کشور ناشی از این دست اندازی‌ها است.

آب‌های زیرزمینی، منابع لایزال نیستند

کشاورز تصریح کرد: اگر آب سطحی وجود نداشته باشد، کشاورزان با این موضوع کنار می‌آیند، اما برخی گمان می‌کنند که آب‌های زیرزمینی یک منبع لایزال به حساب می‌آیند و به همین دلیل برداشت‌های بی رویه از آن می‌شود.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی افزود: بر طبق آماری که در خصوص میزان حجم مخزن آبخوان زیرزمینی از سال ۴۳ تا ۹۳ وجود دارد، سال به سال میزان حجم آب‌های زیرزمینی کاهش یافته به طوری که در مجموع در حال حاضر ۱۱۴ هزار مترمکعب بیش از ظرفیت تجدیدپذیر ذخایر میلیون‌ها ساله این سرزمین برداشت شده است.

وی وضعیت حفر چاه را از نظر اقتصادی بررسی کرد و گفت: در سال ۱۳۵۱، به طور متوسط با حفر هر چاه حدود ۱۹۴ مترمکعب آب حاصل می‌شود، اما این رقم در سال ۱۳۹۴ به حدود ۶۱ مترمکعب آب به ازای حفر هر چاه رسیده است.

کشاورز تصریح کرد: در تمام دنیا، ۷۰ درصد آب‌ها در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این میزان در طی سال‌های متمادی رو به تزاید بوده است و این ذات کشاورزی محسوب می‌شود و محدود به کشور ما نیست.

کشاورز اضافه کرد: آب یک مساله فرابخشی است و دولت به تنهایی نمی‌تواند کاری در این رابطه انجام دهد. یک مدیر آب باید برای حل مشکل آب مباحث اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و حتی سیاسی را مدنظر قرار دهد.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی، بهره وری محصولات کشاورزی را خط قرمز مساله مدیریت منابع آبی دانست و گفت: کلید بقای ما در سرزمین مدیریت منابع آبی مبتنی بر بهره وری است.

حل بحران آب کشور با مدیریت تقاضا

کشاورز تصریح کرد: ریزگردهایی که از طرف اهواز حرکت می‌کنند و مناطق غربی کشور را تحت الشعاع خود قرار می‌دهند، ناشی از غفلت ما، نادانی دولت وقت عراق و زیاده خواهی ترکیه در بستن سرشاخه‌های دجله و فرات است. برای حل این مشکل اتاق بازرگانی ایران ورود پیدا کرده است.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی راه چاره در حل بحران آبی کشور را مدیریت تقاضا دانست و اظهار کرد: توسعه دیگری در بخش کشاورزی کشور وجود نخواهد داشت و در برنامه ششم توسعه و همچنین در برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی بر آن تاکید شده است.