متولد ۱۳۵۲ در اصفهان و دکترای دامپزشکی است.عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران،عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق بازرگانی اصفهان، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و آلمان، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق، عضو شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه، عضو جامعه دامپزشکی کشور ،عضو نظام دامپزشکی کشور، عضو انجمن تولیدکنندگان خوراک دام، طیور و آبزیان کشور،عضو شورای کارآفرینی استان، عضو تعاونی تولیدکنندگان خوراک دام و طیور استان، عضو انجمن جهانی علوم مرغداری –شاخه ایران، عضو باشگاه نوابغ مدیریت ایران تالیف و ترجمه بیش از شش مقاله و کتاب تنها بخشی از کارنامه پر افتخار دکتر حمید رضا قلمکاری به شمار می رود، با او همراه شدیم تا از بحران پیش روی محیط زیست و آب جویا شویم.

به عنوان عضو کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست تا کنون فعالیت های گسترده ای در زمینه رفع بحران آب استان انجام داده اید دستاوردها و خروجی این تلاش ها چه بوده است؟

کمیسیون کشاورزی دارای یک مدل برنامه ریزی استراتژیک به نام GAP ANALYSIS و یک کمیته راهبردی است و مدل برنامه دارای پنج فرایند اساسی شامل تفکر استراتژیک، برنامه ریزی استراتژیک، برنامه ریزی برای اجرا و اجرای برنامه ها و نهایتا سیستم ارزیابی عملکرد میباشد. مکانیزم مدل در ابتدا با تحلیل وضعیت موجود و سپس ترسیم برنامه های مطلوب آغاز شده و در ادامه با یک تحلیل شکاف برنامه گذارتهیه میگردد. درمرحله بعدی برنامه ها به پروژه تبدیل و یکسری برنامه اجرایی ACTION PLAN تعریف و اجرا کیگردد. بستر تضمین کیفیت امور اجرایی ما چرخه دمینگ PDCA میباشد و استاندارد فرایندهای کارهای ما نیز تحت APQC-PCF مناسب با الگوبرداری از اتاقهای بازرگانی خارجی و سایر استانها قراردارد.ابرگزاری جلسات کمیته های ما با توجه به چالشهای حوزه کشاورزی، آب و محیط زیست با رویکرد حل مسئله PS میباشد.
امروز کمیسیون کشاورزی اتاق ابازرگانی دارای سند راهبردی مخصوص خود میباشد و تفکر استراتژیک در این کمیسیون حاکم است وجلسات کمیسیون وکمیته ها مبتنی بر ضرورت ها و اولویت ها در کل قلمرو کشاورزی آب و محیط زیست توسعه می یابد ما فارغ از هرگونه مسائل سیاسی و نمایشی امور مربوط به حوزه خود را دنبال می کنیم. کمیسیون کشاورزی دارای برنامه های متنوع کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است از جمله برگزاری سمینارهای تخصصی در حوزه های مختلف که الان ساعتها روی آنها کار شده است. اساتید و نخبگان مرتبط فعالیت های چشمگیری داشته اند . از جمله فعالیت ها و برنامه های متنوع کمیسیون در میان مدت و بلند مدت “ایجاد کارگروه نجات زاینده رود با تاکید از سراب تا پایاب” است. کمیسیون کشاورزی حقیقتا تمامی این مسائل مربوط به ان را بررسی کرده و با داشتن عزیزانی که بیش از ۳۲۰ نفر هستند ما را یاری می کنند. برای انجام اهداف کمیسیون همه عزیزان دست به دست هم دادند تا با یک همسویی استراتژیک و با داشتن سندهای راهبردی کلان و متودولوژی این مهم را به سرانجام مطلوب برسانند.
ما بایستی به الویت ها و ضرورت ها برسیم و در اتاق بازرگانی باید با داشتن برنامه های کلان به کارایی و اثربخشی فعالیتها آنها توجه نماییم. ما تاکید داریم که بهره وری طرح ها را مطابق آنچه که در اقتصاد مقاومتی آمده در دستور کار خودمان قرار دهیم .
همه می دانیم بهره وری حاصل عملکرد همراه با کارایی و اثربخشی است و ما اگر خیلی کار کنیم، اما سند راهبردی و چشم اندازهای اساسی نداشته باشیم، از اثربخشی فعالیت هایمان غافل خواهیم شد و در انتهای مسیر چیزی برای ارایه به کسانی که ما را وکیل خود قرار داده اند، نخواهیم داشت این نه تنها در کمیسیون کشاورزی، بلکه در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی هم باید در سرلوحه کارمان قرار گیرد.

هم اکنون که كشور و به خصوص اصفهان در حوزه كشاورزي و منابع طبيعي در شرايط ناپايدار و بحرانی به سر می برد به نظر شما در این شرایط چه راهکارهایی وجود دارد؟

با توجه به نگاه استراتژیک و راهبردی که کمیسیون کشاورزی به مسایل پیرامون خود دارد لذا مقوله آب، زاینده رود و تالاب گاوخونی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.کمیسیون اقدام به تهیه یک نقشه راه اساسی در این خصوص نموده و یکسری اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بند مدت را طرح ریزی کرده است. برنامه اساسی در سطح کلان، جلب توجه کل ملت ایران به این بحران در فلات ایران به عنوان یک فاجعه زیست محیطی همانند دریاچه ارومیه در سطحی ملی و فارغ از مسائل منطقه ای است. ما کار سیاسی و نمایشی نمی کنیم، بلکه با رویکرد علمی به دور از ایجاد مسایل امنیتی و کوته اندیشی درصدد جلب نظر و توجه همه به “ایجاد کارگروه ملی نجات زاینده رود از سراب تا پایاب” با الگو برداری از دریاچه ارومیه هستیم.امور کوتاه مدت نیز شامل اموری از قبیل برگزاری همایش و سمینار و جلسات تخصصی علمی و متقن با هدف ایجاد همسویی و چشم انداز مشترک در بین تشکلهای بدنه اجرایی دولت مستقر در استان، اساتید و هیات علمی دانشگاه ها، کشاورزان و کلیه نهادهای ذی نفع است.

در حوزه كشاورزي با توجه به کمبود منابع آبی باید روی به چه محصولاتی آورد؟

محصولاتی که علاوه بر دارا بودن ارزش افزوده کافی، نیاز آبی کمتری دارند مانند محصولات گلخانه ای و گیاهان داروئی که در خصوص کشت این دسته محصولات قطعا رعایت مسایل محیط زیستی و استانداردهای مربوطه نیز بشود.مزیت استفاده از این روشها عبارتند از:در گلخانه و محیط های کشت تحت کنترل، کارایی سامانه های پیشرفته و خودکار آبیاری، بدلیل بالا بودن راندمان کاربرد و توزیع آب آبیاری بالا می باشد . دوم اینکه در محیط های گلخانه ای مصرف آب به حداقل می رسد و بهره وری آب به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.در مرحله بعدی باید استفاده از سامانه های پیشرفته و خودکار آبیاری از جمله راهکارهای مهم در افزایش کارآیی مصرف آب مورد توجه قرار گیرد، این سامانه ها ضمن کاهش تلفات آب به صورت نفوذ عمقی و روان آب، مقدار مناسب آب را در زمان مناسب دراختیار گیاه قرار می دهند و چهارمین موضوع استفاده از روش های پیشرفته آبیاری در سطح واحدهای بزرگ کشاورزی است.

به نظر شما با توجه به این مشکلات، صنعت کشاورزی اصفهان رو به نابودی است؟

در شرایط عادی نمی توان گفت که خشکسالی دلیل نابودی کشاورزی است، اما عدم برنامه ریزی صحیح و دستکاری ناصحیح در طبیعت و یا برداشت های غیر اصولی و اقدامات ناآگاهانه از عوامل تسریع کننده نابودی می تواند باشد.مناطق بسیار زیادی از جهان در کمربند خشکسالی قرار دارند و می توان الگوهای موفقی از انها را نام برد. اگر همواره به ياد داشته باشيم که ما در سرزميني خشک و کم آب زندگي مي کنيم. استفاده از روش های نوین آبیاری و برنامه ریزی در خصوص اجرای الگوی کشت می تواند راهکارهایی در این خصوص باشد. لیکن براساس نظر اجماع متخصصین آب در کشور و استان سوء مدیریت و حکمرانی نامناسب،عدم همسویی، نداشتن برنامه کلان راهبردی و عدم استفاده از دانش و روش و ابزار مناسب در بخش دولتی، تعاونی و خصوصی کشاورزی ایران این حرکت به سمت نابودی را با ضریب فزآینده ای منجر شده است که این حکمرانی نامناسب در کشاورزی حوزه زاینده رود جلوه بیشتری می نماید.

آیا احیای زاینده رود بار دیگر شدنی است؟ با وجود مشکلاتی که وجود دارد؟

درصورت برگشت عقلانیت و برنامه و چشم انداز مشترک و سازماندهی تیمی و جامع در سطح ملی به مقوله زاینده رود از سراب تا پایاب و تخصیص منابع مالی مکفی اجرای طرح جامع می توان به این مسئله امیدوار بود. لیکن وضعیت کنونی عاری از هرگونه راهکاری بر مبنای تصمیم گیری عقلایی و معمولا اقداماتی متکی بر امور موقتی و ناپایدار است و خشکسالی هم دلیلی بر تداوم خشکی زاینده رود شده است.

با وجود مشکلاتی که برای زاینده رود ایجاد شده تالاب ها هم رو به نابودی رفته است. به نظر شما خشک شدن تالاب گاوخونی چه خطراتی برای اصفهان به بار خواهد آورد ؟

تخریب محیط زیست گیاهی و جانوری منطقه و انتشار ریزگردها از مهمترین اثرات خشک شدن این تلاب بین المللی است.براین اساس اساتید دانشگاه مقالات و پایان نامه های علمی مبنی بر اثبات اثر مخرب خشک دن بر مردم حواشی آن ارایه نموده اند.

به نظر شما در سند تفصيلی برنامه ششم در بخش كشاورزی و منابع طبيعی چه چیزهایی باید در نظر گرفته شود؟

این امرفرصتی از دست رفته است.رییس کمیسیون کشاورزی مجلس آقای دکتر شاعری در کمیسیون کشاورزی اتاق اصفهان دعوت شدند و راهکارهای کمیسیون کشاورزی اتاق اصفهان بصورت مکتوب به ایشان تقدیم شد.لیکن اتفاقی نیفتاد و این درخواستها بر زمین ماند.لیکن رئوس اقدامات اساسی قابل انجام را می توان به به کارگيري سياست هاي کاربردي پايدار زمين.اعمال مديريت پايدار بر منابع آب موجود،سازگار نمودن فعاليت هاي کشاورزي با محيط زيست وآیین نامه ای اجرایی برای تحقق حق آبه کشاورزان و تالاب های کشور اشاره کرد.

سياست كلان توسعه روش های نوين آبياری می تواند روش مناسبی برای حل مشکل باشد؟

كارايي آب در حال حاضر حدود يك كيلوگرم به ازاي يك متر مكعب آب مصرفي است در صورتي كه اين ميزان كارايي در كشورهايي مانند اردن، تركيه و ساير كشورهاي كمتر توسعه يافته بيش از يك كيلوگرم است. نتايج بررسي ها نشان مي دهد كه افزايش كارايي به مقدار ۱۰ درصد در مصرف آب بخش كشاورزي سبب پس انداز ۸‎/۶ ميليارد متر مكعب آب مي شود كه با اين مقدار آب در شرايط موجود مي توان ۲۶ درصد سطح زير كشت اراضي آبي را توسعه داد. لازمه چنين تحولي علاوه بر گسترش فرهنگ مصرف بهينه از آب به اقدامات مناسب و اجراي طرح هاي آبي و خاكي گسترده اي بستگي دارد كه بتوانند شرايط استفاده معقول را براي كشاورز فراهم نمايند. از جمله اين طرح ها انتقال آب با لوله، احداث استخرهاي ذخيره آب، توسعه روش هاي نوين آبياري، اصلاح و بهبود روش هاي آبياري، احداث، اصلاح و بهبود آب بندان ها، تجهيز و نوسازي اراضي كشاورزي و ساماندهي خاك اراضي كشاورزي است.

در این رابطه اتاق بازرگانی به عنوان یک نهاد اقتصادی می تواند راهکار مناسبی در زمینه مشکلات فعلی ارائه دهد؟

بله قطعاً اتاق بازرگانی و بویژه کمیسیون کشاورزی آب و محیط زیست می تواند در جایگاه مشاوره طرح ها و رهنمودهای اجرایی خود را در این بخش به نهادهای ذیربط بدهد و اینکار را انجام داده است.موضوع توسعه کشت محصولات گلخانه ای و استفاده از روش های نوین آبیاری طی پروپوزال های علمی و با پشتوانه اساتید مجرب دانشگاهی به دفعات در نشست های کمیسیون کشاورزی اتاق و کمیته های تابعه مورد بررسی قرار گرفته و صاحبنظران بخش های دولتی و خصوصی راهکارهای مربوطه را ارائه نموده اند . انعقاد تفاهم نامه همکاری فیمابین سازمانهای مرتبط بسیار موثر خواهد بود.از جمله همکاری اتاق بازرگانی و سازمان جهادکشاورزی استان در خصوص ” ایجاد و سازگاری های حفظ، نگهداری و استفاده بهینه از منابع آب در بخش کشاورزی ” از اقدامات مفیدی است که در دست انجام بوده و بستر ساز این موضوع خواهد بود.